O ekspercie przez doświadczenie raz jeszcze…
Nie raz słyszałem, iż depresja jest chorobą XXI wieku. Jednak nie tylko depresja jest problemem. Osób doświadczających kryzysu psychicznego wydaje się być coraz więcej. Pomimo tego mam wrażenie, że kwestia ta jest zamiatana pod dywan. Niewiele mówi się w mediach o tego typu trudnościach (co powoli się jednak zmienia), a sami zainteresowani nie ujawniają się w wyniku lęku przed oceną i stygmatyzacją ze strony społeczeństwa czy nawet bliskich.
Będąc na I Kongresie Zdrowia Psychicznego w maju tego roku usłyszałem kilkukrotnie, iż w Polsce jest potrzebna reforma sposobu leczenia chorób i zaburzeń psychicznych. Obecnie istnieją wielkie szpitale psychiatryczne, gdzie nierzadko wrzuca się wszystkich do tzw. jednego wora i stosując różne leki jedynie zalecza się objawy. Taki system jest nazywany modelem azylowym. Natomiast na zachodzie Europy (z podobno bardzo dobrymi rezultatami) jest wprowadzany model środowiskowy. Ma on na celu pomaganie i wspieranie osób w kryzysie w ich środowisku, które ma największy wpływ na ich stan. Cóż z tego, że pacjenta się "unormuje" albo "wyprowadzi" w szpitalu, jeżeli po powrocie stanie on znów przed wszystkimi problemami jakie miał przed pobytem w takiej placówce. Jednym z elementów pomocy w środowisku jest Ekspert Przez Doświadczenie.
Ekspert Przez Doświadczenie nazywany często EX-IN (z ang. Experienced Involvement) jest osobą, której zadanie polega na wspieraniu osoby w kryzysie psychicznym jak i po nim. Każdy EX-IN doświadczył kryzysu, zatem kto jak nie on lub ona wie lepiej co przeżywa się podczas takiego stanu.
Inicjatywa EX-IN spodobała się ludziom pracującym w Gdyńskim MOPSie i dzięki ich zaangażowaniu i ciężkiej pracy powstał "Projekt Ekspert Przed Doświadczenie", którego jestem uczestnikiem. Dzieki temu projektowi w listopadzie roku 2016 rozpoczął się profesjonalny kurs prowadzony przez certyfikowane trenerki z Wrocławia na Eksperta Przez Doświadczenie. W ramach projektu uczestnicy mogą również korzystać z grupy wsparcia, pomocy trenera pracy oraz konsultacji z psychologiem.
Sam kurs składa się z dziesięciu modułów. Każdy moduł trwa trzy dni (w sumie 20 godz.) i jest poświęcony konkretnym zagadnieniom takim jak umocnienie, zdrowienie, trialog czy samopoznanie. Zawsze jest jakiś wstęp teoretyczny do danego tematu, jednak istotą tych spotkań są wnioski do jakich wspólnie dochodzimy pracując w parach, małych grupach lub dyskutując ze wszystkimi obecnymi włącznie z trenerkami. Cała ta wiedza wynika z naszych trudności, ale i sukcesów jakich doświadczyliśmy w kryzysie. Dzięki temu wiemy już, gdzie pokierować pacjenta po pobycie w szpitalu, by nie został pozostawiony sam sobie. Znamy zasoby, z których można skorzystać, gdy jest naprawdę źle. Mamy narzędzia, dzięki którym lepiej poznamy naszego podopiecznego i dzięki temu dobierzemy sposób w jaki postanowimy mu pomóc. Chcę by było jasne, iż Ekspert NIE JEST psychologiem ani lekarzem psychiatrii czy terapeutą. Jest natomiast osobą towarzyszącą w cierpieniu i pewnego rodzaju pomostem pomiędzy pacjentem a profesjonalistami. Nie jest kimś kto wyleczy człowieka doświadczającego kryzysu a jedynie kimś kto wskaże drogę w kierunku zdrowienia.
Uczestnicy projektu są bardzo różni. Jedni kryzys mają już dawno za sobą i są nawet wdzięczni za takie doświadczenie, gdyż wiele się dzięki niemu nauczyli. Inni ciągle trwają w trudnym stanie, ale nauczyli się z tym ciężarem funkcjonować. Jeszcze inni miewają kryzys cyklicznie bądź po prostu od czasu do czasu natomiast na co dzień żyją jak ludzie zdrowi. Myślę natomiast, że istnieje element, który łączy nas wszystkich. Jest nim empatia. Jestem przekonany, iż właśnie dzięki tej cesze będziemy w stanie pomóc nie jednej cierpiącej osobie.
Mam szczerą nadzieję, że idea Eksperta Przez Doświadczenie przyjmie się w Polsce i już niedługo ludziom w kryzysie psychicznym będzie łatwiej odnaleźć się w świecie poza szpitalem i wraz z nami dążyć do zdrowienia.